Βασικές έννοιες στρατηγικής

Γονική Κατηγορία: Articles

Δημοσιεύτηκε στις Τρίτη, 14 Ιουνίου 2011 13:13

υπό Γεωργόπουλου Νικολάου,

Καθηγητή Πανεπιστημίου Πειραιώς (επιστημονικός υπεύθυνος γραφείου διασύνδεσης του Πα. Πει.) & Κόσσυβα Δωροθέας, Υποψήφιας Διδάκτορος Πανεπιστημίου Πειραιώς

Κάθε επιχείρηση μπορεί να θεωρηθεί ως η συνεργασία ατόμων με κοινούς στόχους για τη διενέργεια επιτυχημένων και κερδοφόρων συναλλαγών με το περιβάλλον. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία αυτών των συναλλαγών αποτελεί ο αποτελεσματικός σχεδιασμός τους, ο οποίος πραγματοποιείται, με βάση ένα συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο, που έχει ως σκοπό την εξισορρόπηση των δυνάμεων και αδυναμιών του εσωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης με τις ευκαιρίες και απειλές του εξωτερικού περιβάλλοντος, με τρόπο που η επιχείρηση να απολαμβάνει ένα διαρκές πλεονέκτημα ως προς τους υπόλοιπους ανταγωνιστές. Η στρατηγική, αποτελεί μια συγκεκριμένη προσέγγιση με την οποία η διοίκηση μιας επιχείρησης προβαίνει σε ενέργειες, οι οποίες υποστηρίζουν την επίτευξη ορισμένων σκοπών - που η επιχείρηση έχει θέσει στα πλαίσια της αποστολής της - καθώς και την επίλυση των οποιονδήποτε προβλημάτων, που προκύπτουν από την προσπάθεια αυτή.

1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

Η αρχαία Ελληνική λέξη στρατηγός, στην οποία ο όρος στρατηγική έχει τις ρίζες του σημαίνει "την τέχνη των στρατηγών". Επειδή, τα παλαιότερα η διεξαγωγή πολέμου ήταν υψίστης εθνικής σημασίας, ο όρος στρατηγική αναφερόταν τακτικά από στρατιωτικούς συγγραφείς. Η "τέχνη των στρατηγών" απέκλειε όμως αποφάσεις από αυτούς επί των στόχων και πολιτικών που σχετίζονται προς έναν πόλεμο, κάτι που δεν θα έπρεπε να είναι η δουλειά των στρατηγών. Η τέχνη αυτή είναι η εύρεση του κατάλληλου σχηματισμού που θα αχρηστεύσει τις δυνάμεις του στρατού για να υπερκερασθεί ή εξουδετερωθεί ο εχθρός.

Υπάρχουν πάρα πολλές αναλογίες και ομοιότητες ανάμεσα στην στρατιωτική στρατηγική και στη στρατηγική της επιχείρησης. Και στις δυο περιπτώσεις εκείνο για το οποίο ενδιαφερόμαστε είναι το «ταίριασμα» ανάμεσα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό περιβάλλον, ανάμεσα στις ευκαιρίες και στις απειλές από τη μια μεριά με τις δυνάμεις και αδυναμίες από την άλλη. Η βάση της στρατηγικής -στρατιωτικής και μη- είναι το «ταίριασμα» των δυνάμεων και των διακεκριμένων ικανοτήτων με την περιοχή μάχης, με τρόπο που επιτυγχάνεται ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ως προς τους υπόλοιπους που ανταγωνίζονται στην ίδια περιοχή.

Στη βιβλιογραφία έχουν εμφανισθεί πολλοί ορισμοί της έννοιας της στρατηγικής, όπως:

Η τέχνη του πολέμου, ειδικότερα ο σχεδιασμός των κινήσεων των στρατευμάτων, πλοίων, κ.λπ. σε ευνοϊκές θέσεις. Σχέδιο δράσης και πολιτικής στον επιχειρηματικό ή πολιτικό τομέα (Λεξικό τσέπης της Οξφόρδης)

Ο καθορισμός των μακροπρόθεσμων σκοπών και στόχων μιας επιχείρησης, η υιοθέτηση σειράς πράξεων και η κατανομή πόρων απαραίτητων για την επίτευξη των καθορισμένων σκοπών (Alfred Chandler, 1962)

Η στρατηγική είναι το σχέδιο που ολοκληρώνει τους βασικούς σκοπούς μιας επιχείρησης, τις πολιτικές και τις πράξεις σ’ ένα ενιαίο σύνολο. Μια καλο - οριζόμενη στρατηγική βοηθά στη διαχείριση και κατανομή των πόρων μιας επιχείρησης σε μια μοναδική και βιώσιμη θέση, που βασίζεται στις εσωτερικές ικανότητες και τα μειονεκτήματα της, τις προσδοκώμενες αλλαγές στο περιβάλλον και τις σχετικές κινήσεις έξυπνων αντιπάλωv. (James Brain Oiiiiuu, 1980)

Στρατηγική είναι ένα σχέδιο, που περιλαμβάνει στόχους, σκοπούς και τις βασικές πολιτικές που θα βοηθήσουν στο να επιτευχθούν αυτοί οι σκοποί, και που είναι διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε vet ορίζεται σε ποιον κλάδο βρίσκεται ή πρόκειται να βρίσκεται η επιχείρηση, καθώς και το είδος αυτής της επιχείρησης. (Kenneth Andrews, 1981)

Το τι είναι η στρατηγική της επιχείρησης βρίσκεται με μια λέξη στο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα... Ο κύριος σκοπός του σχεδιασμού είναι να μπορέσει μία επιχείρηση να κερδίσει, όσο αποτελεσματικότερα γίνεται, μια διατηρήσιμη αιχμή έναντι των ανταγωνιστών της. Γι' αυτό στρατηγική σημαίνει μια προσπάθεια ν" αλλάξει η δύναμη μιας επιχείρησης σε σχέση με αυτή των ανταγωνιστών της με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. (Kenichi Ohmae, 1987)

Από τα παραπάνω, γίνεται φανερό ότι η στρατηγική δεν είναι ένα σύνολο κανόνων ή ένα πακέτο προγραμματισμένων οδηγιών. Η στρατηγική συντονίζει και κατευθύνει τις ανεξάρτητες αποφάσεις ενός οργανισμού, με πρωταρχικό σκοπό την επιτυχή πορεία μέσων καθοδήγησης των διοικητικών αποφάσεων προς απόκτηση και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για την επιχείρηση. Πρόκειται δηλαδή για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που συνδέει τα πλεονεκτήματα (δυνάμεις) της επιχείρησης με τις προκλήσεις (ευκαιρίες) του περιβάλλοντος. Διαμορφώνεται με τρόπο που να εξασφαλίζεται ότι οι βασικοί σκοποί του οργανισμού επιτυγχάνονται μέσω της κατάλληλης δραστηριοποίησής του.

2. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

Η στρατηγική αποτελεί σημαντικό και αναπόσπαστο στοιχείο κάθε επιχείρησης ανεξάρτητα από το μέγεθός της, το είδος της επιχειρηματικής δραστηριότητας που αναπτύσσει και το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται. Είναι γεγονός ότι το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι σύγχρονες επιχειρήσεις μεταβάλλεται σε τέτοιο βαθμό και με τέτοια συχνότητα, ώστε αποκαλείται πλέον «πολυτάραχο».

Η στρατηγική αποτελεί σημαντικό μέσο διασύνδεσης της επιχείρησης με το περιβάλλον της εφόσον προσφέρει την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί οποιαδήποτε οργανωσιακή αλλαγή και πολλές φορές προκαλεί αυτή η ίδια αλλαγές στο περιβάλλον της. Μέσω της στρατηγικής, η επιχείρηση μεταβάλλεται επιτυχημένα και ανάλογα με τις εκάστοτε περιβαλλοντικές απαιτήσεις κατά τέτοιο τρόπο ώστε να παραμένει βιώσιμη, να είναι κερδοφόρα και να εκμεταλλεύεται διαρκώς τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα με σημαντικά γι' αυτήν οφέλη. Ο πίνακας 1.4 περιλαμβάνει τα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη για να ορισθεί η στρατηγική της επιχείρησης.

Συνοψίζοντας, αναφέρονται τι πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν στον ορισμό της Στρατηγικής της Επιχείρησης.. Στρατηγική είναι ΠΩΣ να:

...αναπτύξεις την επιχείρηση

...ικανοποιήσεις τους πελάτες

...ανταγωνίζεσαι στον κλάδο

...αντιδράς στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς

...διοικείς κάθε λειτουργικό τμήμα της επιχείρησης και να αναπτύξεις τις
απαραίτητες οργανωσιακές ικανότητες

...επιτυγχάνεις τους στρατηγικούς και χρηματοοικονομικούς στόχους.

=========================================

Στρατηγική

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στρατηγική είναι ο τρόπος της χρήσης/σύζευξης των υπαρχόντων μέσων για την επίτευξη των εθνικών/πολιτικών σκοπών (goals) από τους οποίους πηγάζουν οι (αντικειμενικοί) στόχοι (objectives) της εθνικής ασφάλειας (για την υποστήριξη των εθνικών συμφερόντων) εν όψει υπάρχουσας ή δυνητικής σύγκρουσης (υπαρκτών ή δυνητικών αντιπάλων). Αποτελεί επιστήμη και τέχνη (βασίζεται στην εμπειρία και στο ταλέντο).
Μία ολοκληρωμένη προσέγγιση της στρατηγικής περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο άξονες: την τρέχουσα στρατηγική (current strategy), η οποία συνδυάζεται με ορατούς, απτούς και άμεσους στόχους και τη μελλοντική στρατηγική σχεδίαση (strategic planning), η οποία συνδυάζεται με ευρύτερους στόχους, μη-προσδιορισμένους με ακρίβεια, βασιζόμενους στο στρατηγικό όραμα (strategic vision), τυπικά βάθους 15-ετίας.
Η λέξη αυτή, όπως και οι συγγενικές της (πχ στρατηγός) προέρχεται ετυμολογικά από την Αρχαία Ελλάδα (στρατός + ηγούμαι) και αρχικά είχε καθαρά στρατιωτική έννοια. Ειδικότερα, η στρατηγική υποδήλωνε την επιστήμη ή την τέχνη της στρατιωτικής διοίκησης και την απαραίτητη σχεδίαση για τη βέλτιστη χρησιμοποίηση των έμψυχων και άψυχων πόρων (δηλαδή στρατιωτών και πολεμικού υλικού) προς την επίτευξη των τεθέντων στόχων.
Η στρατηγική, ως σχέδιο δράσης που αποτελεί συνειδητή και ηθελημένη ενέργεια δεν εφαρμόζεται μόνο στο πολεμικό πεδίο αλλά και σε διάφορες άλλες περιπτώσεις (πολιτική, οικονομία, εμπόριο, παιχνίδια, τεχνολογία, κτλ) και γι’ αυτό ο όρος χρησιμοποιείται ευρέως και για να δηλώσει:

Το σχέδιο δράσης μίας επιχείρησης ή ενός οργανισμού (κυρίως σε μεσο – μακροπρόθεσμο πλαίσιο)
Την συλλογιστική και τις ενέργειες που ακολουθούνται σε διάφορα παιχνίδια που προϋποθέτουν προετοιμασία από πλευράς κινήσεων (όπως π.χ. σκάκι και ηλεκτρονικά παιχνίδια στρατηγικής)
Το σχέδιο που τίθεται προκειμένου να επιτύχουμε έναν οποιοδήποτε στόχο ο οποίος συνήθως βρίσκεται σε υψηλή στάθμη δυσκολίας (πχ πολιτικές εκστρατείες υποψηφίων, κτλ)

Δες και το λήμμα τακτική και γεωπολιτική.

Κατηγορίες:

Πόλεμος
Μάρκετινγκ

Βοηθήστε να βελτιωθεί το λήμμα
Βρήκατε κάποιο σφάλμα ή παράλειψη; Μπορείτε να το αναφέρετε στην σελίδα συζήτησης για το λήμμα.	Πρόταση για διόρθωση
Αλλά να θυμάστε ότι μπορείτε να προχωρήσετε ο ίδιος στη διόρθωση των λαθών που βρήκατε, πατώντας "επεξεργασία" στην κορυφή της σελίδας (δείτε πως).

==========================================================

Η έννοια της στρατηγικής και οι θεωρητικές προσεγγίσεις της

Η έννοια της στρατηγικής και οι θεωρητικές προσεγγίσεις της

Στη σύγχρονη επιστήμη του management ο όρος « στρατηγική », που προέρχεται από την ελληνική λέξη “στρατηγεία” (στρατός + άγω = ηγούμαι του στρατεύματος)[1] και αναφέρεται στη σχεδιαστική και επιτελική ικανότητα του ηγέτη ενός στρατεύματος να συντονίζει και να εκτελεί τις απαραίτητες ενέργειες για την τελική επίτευξη του στόχου, αφορά στο γενικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση ενός θέματος ή την επίλυση κάποιου προβλήματος. ( Βινιεράτου κ.α., 2003:31) Ως στρατηγικός σχεδιασμός κατά τον Kotler[2] καλείται « Η διοικητική διαδικασία ανάπτυξης και επίτευξης μίας βιώσιμης προσαρμογής μεταξύ των σκοπών και των πόρων της επιχείρησης από τη μία, και των ευκαιριών που παρουσιάζονται από την άλλη, στο χώρο της διαρκώς εξελισσόμενης αγοράς ». Αναλογικά λοιπόν, η στρατηγική δίνει την κατεύθυνση σε έναν πολιτιστικό οργανισμό να μορφοποιήσει τις δραστηριότητες και τις υπηρεσίες του, να εκπληρώσει την αποστολή του ( σκοπός λειτουργίας του) και να καλύψει τις ανάγκες του κοινού του ( π.χ. ποιότητα υπηρεσιών ). Η επίτευξη των παραπάνω προϋποθέτει την αποτελεσματική αξιοποίηση όλων των πόρων που διαθέτει ( π.χ. ανθρώπινο δυναμικό, υπηρεσίες ), ταυτόχρονα με το διαρκή έλεγχο της σωστής πορείας στα πλαίσια της στρατηγικής που έχει επιλέξει.

Η έννοια της στρατηγικής για πολιτιστικούς οργανισμούς εμφανίζεται κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990 και αντλεί το θεωρητικό της υπόβαθρο από τον χώρο των επιχειρήσεων, όπου ήταν ήδη σε άνθηση από τη δεκαετία του 1960.Επιχειρώντας μια ιστορική αναδρομή στις σχολές στρατηγικής σκέψης ( Βινιεράτου κ.α., 2003:34-35), θα ξεκινούσαμε από την αποκαλούμενη από τον Whittington ως κλασική σχολή, με κύριο χαρακτηριστικό τον ορθολογισμό και τον ex ante λεπτομερή, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό , προκειμένου ένας οργανισμός να επιτεύξει τους στόχους του. Η κλασική

προσέγγιση αντιλαμβάνεται τον πολιτιστικό οργανισμό ως μια « αυστηρά ιεραρχική

πυραμίδα, η οποία διοικείται από την κορυφή της ».

Ο Whittington αναφέρεται σε τρεις ακόμη σχολές στρατηγικής σκέψης, την εξελικτική, τη διαδικαστική και τη συστημική.

Η εξελικτική προσέγγιση της στρατηγικής απορρίπτει την αυστηρότητα και τον αναλυτικό εκ των προτέρων σχεδιασμό της μελλοντικής πορείας ενός οργανισμού, θεωρώντας ότι καθώς ο οργανισμός δραστηριοποιείται σε ένα περιβάλλον δυναμικό και διαρκώς εξελισσόμενο, μια μακροπρόθεσμη, αναλυτική διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού είναι άσκοπη και αναποτελεσματική. Ο πολιτιστικός οργανισμός χρειάζεται ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες και προκύπτουσες καταστάσεις, γιατί είναι αυτές και όχι οι επιλογές των διαχειριστών και της Διοίκησης, που καθορίζουν και « επιβάλλουν » τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν για μια επιτυχή εκπλήρωση των στόχων του.

Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η διαδικαστική θεωρία της στρατηγικής σκέψης , όπου ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός παρουσιάζεται ως διαδικασία που δεν μπορεί να συνδεθεί με τις επιρροές που δέχεται ένας οργανισμός. Κατά τον Mintzberg, «η στρατηγική προκύπτει μάλλον , παρά σχεδιάζεται εκ των προτέρων από την ιεραρχία ή τη διοίκηση ενός οργανισμού, όπως υποστηρίζει η κλασική σχολή».Προκειμένου ένας πολιτιστικός οργανισμός να είναι βιώσιμος, θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία σχεδίασης και διαμόρφωσης της στρατηγικής του όλες οι εμπλεκόμενες ομάδες, από την ανώτατη ιεραρχία και διοικούσα αρχή μέχρι το ανθρώπινο δυναμικό και το κοινό, στο οποίο απευθύνεται.

Η τέταρτη σχολή στρατηγικής σκέψης είναι η συστημική, της οποίας κύριο χαρακτηριστικό αποτελεί η ανάγκη προσαρμογής της στρατηγικής ενός οργανισμού στις ειδικές συνθήκες του περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο υπάρχει και λειτουργεί, συνθήκες που μπορεί να είναι γεωγραφικές, κοινωνικοπολιτικές ή πολιτιστικές.

Μια νέα διάσταση στη στρατηγική σκέψη έδωσαν οι Prahalad και Hamel , το 1990, με τη διατύπωση της θεωρίας ότι η εκπλήρωση των αντικειμενικών σκοπών και στρατηγικών στόχων ενός οργανισμού επηρεάζεται από το πόσο αποδοτικά θα αξιοποιηθούν οι παραγωγικοί του πόροι από τις διαχειριστικές ενέργειες και τους μηχανισμούς που διαθέτει ο οργανισμός.

Οι διαδικασίες σχεδιασμού και διαμόρφωσης της στρατηγικής

Το ραγδαία μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον ενός οργανισμού καθιστά αναγκαία τη διαμόρφωση στρατηγικού πλάνου, προκειμένου να εγγυηθεί την ανταγωνιστικότητα του και την ποιοτική βελτίωση των υπηρεσιών του. Ο στρατηγικός σχεδιασμός λοιπόν έχει διττό ρόλο: πρέπει να λαμβάνει υπόψη αφενός την αποστολή του οργανισμού και αφετέρου το περιβάλλον , στο οποίο αυτός δραστηριοποιείται.

Στην προσπάθεια διαμόρφωσης στρατηγικής για τη διαχείριση του, κάθε οργανισμός θα πρέπει να δώσει απαντήσεις σε απλά ερωτήματα, ιδιαίτερης όμως σημασίας :

Πού θέλει να φθάσει; Ποιους στόχους έχει θέσει και φιλοδοξεί να εκπληρώσει; - αντικειμενικοί σκοποί

Πού βρίσκεται τώρα; Ποιες δυνατότητες έχει από πλευράς πόρων για να πετύχει τους στόχους; - αξιολόγηση παρούσας κατάστασης

Τι χρειάζεται να κάνει για την επίτευξη της αποστολής του; - επιλογή στρατηγικής

Πώς θα προχωρήσει; - έλεγχος

Το σύγχρονο, παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, στο οποίο δραστηριοποιείται ένας οργανισμός αλλάζει καθημερινά και ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος. Τα “θέλω ” του – οι στόχοι του μπορεί να συγκρούονται με τα “ μπορώ ”του – τους πόρους και τα μέσα που διαθέτει. Πρέπει λοιπόν η Διοίκηση του οργανισμού να ενημερώνεται για τις αλλαγές που μπορεί να τον επηρεάσουν, ώστε να είναι έτοιμος να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον προχωρώντας στις κατάλληλες ενέργειες ( π.χ. εισαγωγή και χρήση Νέων Τεχνολογιών ).

Κατά το αρχικό στάδιο της ανάπτυξης λοιπόν στρατηγικού σχεδιασμού, η Διοίκηση καλείται να προσδιορίσει την αποστολή και τους αντικειμενικούς σκοπούς του οργανισμού. Εκείνο που χρειάζεται να γνωρίζει καλά, είναι οι δυνατότητές του και οι συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος, στο οποίο δραστηριοποιείται ή πρόκειται να δραστηριοποιηθεί. Η ανάλυση των στοιχείων αυτών είναι γνωστή ως SWOT analysis (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats ).

Τα πρώτα δύο στοιχεία αφορούν στα δυνατά (Strengths) και αδύνατα (Weaknesses) σημεία του. ( Βινιεράτου κ.α., 2003:50-51) Εξετάζονται π.χ. η οικονομική ευρωστία του, η κατάρτιση και εμπειρία του προσωπικού, η φήμη του ανάμεσα σε ομοειδείς οργανισμούς , η ποιότητα των υπηρεσιών του. Τα άλλα δύο στοιχεία αφορούν στον προσδιορισμό του εξωτερικού περιβάλλοντος, ώστε να εντοπιστούν πιθανές ευκαιρίες (Opportunities) , αλλά και κίνδυνοι - απειλές (Threats) που τυχόν ελλοχεύουν. Απειλή μπορεί να θεωρηθεί η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και ευκαιρία ένα νέο πολιτισμικό προϊόν ( π.χ. εάν πρόκειται για μουσείο, κάποιο καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ). « Το ισχυρότερο μήνυμα από μια ανάλυση SWOT είναι πως οποιοδήποτε σχέδιο δράσης και να αποφασίζεται, η λήψη απόφασης πρέπει να περιλάβει κάθε ένα από τα προκύπτοντα στοιχεία: βασιζόμαστε στα πλεονεκτήματα, ελαχιστοποιούμε τις αδυναμίες, επωφελούμεθα των ευκαιριών και εξαλείφουμε τις απειλές » ( Μπιτσάνη, 2004:193), προκειμένου να διαμορφώσουμε το πλέον κατάλληλο και αποδοτικό πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού για τον οργανισμό μας.

Για να μπορέσει ένας πολιτισμικός οργανισμός όμως να προχωρήσει στην παραπάνω ανάλυση θα πρέπει να έχει αξιολογήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται και να συνδέσει κατάλληλα τα επιμέρους στοιχεία της στρατηγικής του με αυτά του περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται. ( Βινιεράτου κ.α., 2003:49) Αποτυπώνει λοιπόν την τρέχουσα κατάσταση, καταγράφει τους οικονομικοκοινωνικούς , πολιτικούς, τεχνολογικούς, θεσμικούς παράγοντες του ευρύτερου περιβάλλοντος, αλλά και τους πόρους που διαθέτει, π.χ. σε ένα μουσείο ως πόροι θεωρούνται οι συλλογές του, το επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό , οι προσφερόμενες υπηρεσίες στο κοινό και οι δυνατότητες προβολής του. Έχοντας καταγράψει πλέον τα παραπάνω, η Διοίκηση μπορεί να προχωρήσει στη SWOT ανάλυση των πραγματικών δεδομένων του πολιτιστικού οργανισμού και εν συνεχεία να επιλέξει την πλέον κατάλληλη στρατηγική για τη βιωσιμότητα του.

Διαδικασίες αξιολόγησης της στρατηγικής των πολιτισμικών μονάδων

Οι διαδικασίες στρατηγικής διαχείρισης μιας πολιτισμικής μονάδας ολοκληρώνονται με την αξιολόγηση της στρατηγικής, που έχει ακολουθήσει. Επειδή οι εσωτερικοί και οι εξωτερικοί παράγοντες, που επηρεάζουν τη λειτουργία ενός οργανισμού δεν είναι πάντα οι ίδιοι, αλλά υπόκεινται σε μεταβολές, η διαδικασία ελέγχου του βαθμού επιτυχίας και αξιολόγησης μιας στρατηγικής κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου να εκτιμηθεί η αποδοτικότητα του στρατηγικού σχεδιασμού και να γίνουν τυχόν διορθωτικές ενέργειες. Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει προς δύο κατευθύνσεις: σε μη οικονομικό και σε οικονομικό επίπεδο [3], όπου στην μεν πρώτη περίπτωση μπορούν να αξιολογηθούν θέματα οργάνωσης (π.χ. οργανωτική δομή και διαδικασίες προγραμματισμού και λήψης αποφάσεων) , ανθρώπινου δυναμικού ( π.χ. συμπεριφορά εργαζομένων, κατάρτιση, διοικητικές ικανότητες ) , μάρκετινγκ (π.χ. δημόσια εικόνα οργανισμού, ποιότητα προσφερόμενων υπηρεσιών, βαθμός ικανοποίησης αναγκών κοινού) , ενώ στη δεύτερη περίπτωση θέματα χρηματοδότησης ( π.χ. τρέχουσα οικονομική κατάσταση, κέρδη – ζημίες, εξεύρεση νέων πηγών χρηματοδότησης ).

( Τζωρτζάκης και Τζωρτζάκη , 1999,σ. 152)

Κατά την αξιολόγηση λοιπόν χρησιμοποιούνται ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα, προκειμένου να ελεγχθεί ο βαθμός επίτευξης των στόχων και σκοπών ενός πολιτιστικού οργανισμού, ο βαθμός αποδοχής των υπηρεσιών του από το κοινό, αλλά και να αναλυθούν οι αδυναμίες , που ήρθαν στην επιφάνεια και οι αποκλίσεις από τον αρχικό σχεδιασμό. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται ακόμη και η αυτοαξιολόγηση τόσο της Διοίκησης μιας πολιτισμικής μονάδας, που λαμβάνει τις αποφάσεις, όσο και των στελεχών και εργαζομένων , που τις υλοποιούν.[4] Χρήσιμη μέθοδος για την αξιολόγηση ενός πολιτιστικού οργανισμού θα ήταν και η SWOT ανάλυση, σε αυτή την περίπτωση όμως η χρήση της είναι διαφορετική από την πλήρη μορφή της, καθώς προσεγγίζονται, ελέγχονται και αξιολογούνται παράγοντες που αφορούν μόνο στο εσωτερικό του οργανισμού και όχι σε σχέση με τις προσφερόμενες υπηρεσίες και το κοινό. ( Τζωρτζάκης και Τζωρτζάκη , 1999,σ. 151)

[1] http://career.teiion.gr/epixeirhmatikothta/docs/STRATHGIKOS%20SXEDIASMOS.pdf

[2] dlabs.it.teithe.gr/epixeir/epix8/8_fi...

[3] http://www.introduction-to-management.24xlw.com/en01

[4] http://www.thalys.gr/pagesgr/business%20management/strategy/srtategy_5_gr.htm

Δρ Τόνια Τζαναβάρα
Αρχαιολόγος-Ιστορικός Τέχνης
Διδάκτωρ Μουσειολογίας
Έφορος Δημοτικής Πινακοθήκης Κορίνθου
* Το παρόν κείμενο συγγράφηκε στα πλαίσια εκπόνησης εργασίας στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα "Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων " του ΕΑΠ